De Materiaalplantage

In plaats van de planeet te ontginnen door grondstoffen te delven, op te boren en ze, gebruikmakend van allerlei energievretende processen tot materialen te smeden, is een nieuwe lichting productontwikkelaars doordrongen van het idee materialen te laten groeien. Een natuurlijk groeiproces is weliswaar traag, maar vaak veiliger, milieuvriendelijker en energie-efficiënter. Bovendien zijn natuurlijke materialen veelal hernieuwbaar.

De jaarlijkse hoogmis voor biodesigners, -technologen en -start-ups heet Biofabricate en wordt gehouden in Brooklyn. Tijdens lezingen, workshops en demonstraties krijg je een goed beeld van waar deze discipline (voor) staat. Een van de ouwe getrouwen is Scott Fullbright, die met zijn Living Ink Technologies commerciële inkten maakt uit algen. In tegenstelling tot traditionele inkt, die voor 80 procent uit petroleumproducten en voor 20 procent uit synthetische pigmenten bestaat, is algeninkt 100 procent plantaardig en dus biologisch afbreekbaar. […]

Een ander kind aan huis bij Biofabricate is Ginger Krieg Dosier, de CEO van bioMASON, een start-up uit North Carolina die zich bezighoudt met de biologisch geschraagde productie van beton, cement en bakstenen. Als docente architectuur aan de North Carolina State University raakte Ginger in de ban van biomimicry, een ontwerpdiscipline waarin je je door de natuur kunt laten inspireren om industriële en vormelijke problemen op te lossen. Zo onthult het groeiproces van schelpen en koralen hoe je bouwstenen bij lage temperaturen kunt laten groeien uit bacteriën, zand en enkele andere nutriënten. De traditionele productie van bakstenen zorgt jaarlijks voor ruim 800 miljoen ton CO₂ in de atmosfeer. Dankzij de gepatenteerde technologie van bioMASON worden cement, beton en steen herbruikbare materialen die zelfs uit afval kunnen worden gewonnen. […]

Wellicht spreken de pioniers die aan de slag gaan met het mycelium nog het meest tot de verbeelding. Mensen bekijken paddenstoelen meestal als ingrediënten voor een lekkere risotto of als wisselgeld voor een enkel reisje naar een psychedelisch sprookjesbos, maar in het ‘mycoceen’, de feeërieke wereld van zwammen en schimmels, liggen nog veel meer geheimen verscholen. Start-ups als Ecovative uit New York, MycoWorks uit San Francisco of Officina Corpuscoli uit Nederland weten die stilaan te onthullen. Het mycelium – ook ‘zwamvlok’ genoemd – is het netwerk van alle (vaak ondergrondse) draden van een zwam of een schimmel. Nagenoeg iedere kubieke centimeter aardbodem is doorweven met allerlei mycelia. Mycelium transporteert nutriënten tot bij de wortels van planten en bomen en zorgt ervoor dat planten met elkaar kunnen communiceren. Dat is de reden waarom het mycelium ook wel het wood wide web wordt genoemd. Sinds wetenschappers de groei van mycelia weten te controleren en aan te lengen met andere grondstoffen, is een nieuwe generatie isolatie- en verpakkingsmateriaal ontwikkeld met betere prestaties op het vlak van gewicht, hittebestendigheid, recycleerbaarheid enzovoort. Vandaag is een ware space race aan de gang rond mycocene bioproducten met waardevolle eigenschappen voor de meubelindustrie, de kledingsector, de auto-industrie en zelfs de ruimtevaart. Op showcases als die van Biofabricate krijg je zetels, lampen, bloempotten, maar ook broeksriemen, textiel en schoenen te zien die nauwelijks te onderscheiden zijn van traditionele fabricaten. De absolute uitdagingen zijn nu de opschaling en de automatisering van de productie. Sophia Wang en Phil Ross van MycoWorks geloven dat hun ‘groeiboerderij’ tegen 2020 in staat zal zijn mycelia te produceren tegen 15 euro per vierkante meter. Ambitie om werk te maken van een merkimago rond duurzaamheid hebben ze niet. ‘Onze producten zijn niet goed of slecht voor het milieu of de natuur, ze zijn het milieu en de natuur zelf’, luidt het.